Apraksi Nedir?
Apraksi, işlevsel bir kapasite kaybıdır. Bu kapasitenin kaybının nedeni olarak beyin hasarı, travma veya hastalıklar söylenebilir. Apraksi, bir kişinin görevleri karşılamaya yetecek kadar kas kontrolüne sahip olmadığını gösterir. Bu nedenle, apraksi, bir kişinin belirli davranışları gerçekleştirmek için gerekli motor becerileri sergileyemediği ve bununla ilişkili olarak hafıza kaybı yaşadığı anlamına gelir.
Apraksi, davranışsal ve motor kontrolünün kombinasyonudur. Kişinin, sözel, motor ve davranışsal olarak beynini kullanmasına olanak sağlayan bu kontrol, apraksi oluştuğunda bozulur. Apraksi, hastalıklar, travma veya beyin hasarından kaynaklanan fiziksel bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Apraksi Belirtileri
Apraksi, belirli belirtileri dolayısıyla tanımlanabilir. Bu belirtiler, kişinin motor hareketlerinde bozulmayla birlikte sözel kontrolünde de bozulmaya neden olabilir. Kişinin, motor ve davranışsal kontrol kaybının bir sonucu olarak, günlük yaşamında çeşitli zorluklarla karşılaşabilir. Apraksi belirtileri arasında aşağıdakiler sayılabilir:
• İşlemleri anlama ve yerine getirmeyi anlamakta güçlük
• Yeni bilgileri öğrenme güçlüğü
• Sözcükleri hatırlamada güçlük
• Cümlelerin nasıl kurulacağını anlamakta güçlük
• Hareketleri düzenlemekte zorluk
• Dikkat ve konsantrasyon süresinin kısalması
• Farklı obje ve komutları ayırt etmekte zorluk
• Kişinin, kendisine verilen bir görevi yerine getirirken, önceki adımları hatırlamada güçlük
• Kişinin, objeleri kullanırken veya kullanırken, onların ne amaçla kullanıldığını ayırt etmede zorluk
• Kişinin, dikkatli olması gereken zamanları göz ardı etmesi
• Nesneleri istenilen şekillerde tutmada güçlük
• Hareketleri uygulamakta gecikme
• Yüz ve vücut hareketleri ile ifade etmekte zorluk
Apraksi Tanısı
Apraksi tanısı, kişinin motor ve davranışsal kontrolünün günlük yaşamında kötü etkisiyle birlikte konulur. Tanı için, kişinin günlük yaşamındaki etkilenimleri, psikolojik durumu ve beyninin beyin omurilik sıvısının (BOS) analizi gibi testler yapılır. Kişinin hafıza, dil, motor kontrol ve bilişsel becerilerinin test edilmesi de gereklidir. Apraksi tanısı, kişinin motor ve davranışsal kontrolünün düşük düzeyde olduğunu ve bu kontrolün kaybının nedeni olarak beyin hasarı, hastalık veya travma gibi faktörlerin olabileceğini gösterir.
Apraksinin Tedavisi
Apraksi, motor ve davranışsal kontrolünün kaybının nedeni olarak hastalık, travma veya beyin hasarı gibi nedenlerden kaynaklanıyorsa, tedavi etkili olabilir. Beyin hasarı olan kişilerin, fiziksel rehabilitasyon ve bilişsel rehabilitasyon gibi tedavilerden yararlanması tavsiye edilir. Özellikle hafıza, davranışsal ve motor kontrolünün iyileşmesinde önemli rol oynayan rehabilitasyon tedavileri, apraksi olan kişilerin yaşamlarını iyileştirmelerine yardımcı olabilir.