Damak Ünsüzü, fonolojik olarak, dilbilgideki ünlülerin ünlü olmayan karşılıklarını ifade eder. Yani, ünlülerin ünsüzler ile değiştirilmiş hali. Örneğin, İngilizcede “cat” kelimesinde, “a” harfi ünlüdür ve “c” harfi ünsüzdür. Aynı şekilde, Türkçe'de “gül” kelimesinde, “ü” ünlüdür ve “l” ünsüzdür. Anlamını anlayabilmek için, damak ünsüzünün, ünlülerin ünsüzler ile değiştirilmesi ile oluşan seslerin arasındaki farkı anlamak gerekir.
Damak ünsüzleri, her dilde biraz farklıdır. Örneğin, İngilizce'de damak ünsüzleri, “b, d, g, v, h, k, l, m, n, ng, r, s, t, th (voiceless)” şeklindedir. Aynı şekilde, Türkçe'de damak ünsüzleri, “b, c, ç, d, f, h, k, l, m, n, p, r, s, ş, t” şeklindedir.
Damak ünsüzleri, çoğu zaman ünlülerin ünsüzler ile değiştirilmesi ile oluşan sesler arasındaki farkını anlamak için önemlidir. Örneğin, Türkçede “gül” kelimesinde, “ü” ünlüdür ve “l” ünsüzdür. Bu örnekte, ünsüz olan “l” harfi, ünlü olan “ü” harfinin yerine konmuştur. Aynı şekilde, İngilizcede “cat” kelimesinde, “a” harfi ünlüdür ve “c” harfi ünsüzdür.
Kısaca, damak ünsüzleri, ünlülerin ünsüzler ile değiştirilmesi ile oluşan sesler arasındaki farkı anlamak için kullanılır ve her dilin damak ünsüzlerine özgüdür.