Çökelme nedir coğrafya

Çökelme, tektonik plakalar arasındaki hareketlerin sonucunda ortaya çıkan bir oluşumdur. Plakalar, yer kabuğunda bulunan, birbiri üzerinde kayma hareketleri yapan kalınlıklar olarak tanımlanır. Plakaların hareketi, yer kabuğunun kısmi oluşumuçökelmeye neden olur.

Çökelme, yer kabuğunun kısmi oluşumuyla sonuçlanan ve çoğu zaman depremlerle birlikte görülen bir oluşumdur. Yer kabuğunun kısmi oluşumu; toprak, taş ve çamur gibi bazı suların kayması ile oluşur. Bu kaymalar, çökelmeyi tetikler ve sonuç olarak, yer kabuğunun kısmi oluşumu, yer yüzünde çökelme olarak görülür.

Çökelme, genellikle birçok etkenin bir araya gelmesiyle gerçekleşir. Bazen, yerin altındaki kaynakların boşalması, zeminin ya da yüzeyin altındaki sıvıların çökmesi, nehirlerin tahliyesi veya karst oluşumlarının meydana gelmesi çökelmeyi tetikleyebilir. Genellikle, çökelmeyi tetikleyen en önemli etkenler; deprem, hareketli toprak veya yer çökmesi ile akıntılardır.

Çökelmenin etkileri, hareketli topraktan, su basıncının artmasına kadar çeşitlilik gösterir. Çökelme, çoğu zaman insanların yaşam koşullarının bozulmasına veya kentsel alanlarda önemli çevresel hasarlara neden olabilir. Su basıncının artması, çoğu zaman çökme ile ilişkili olarak görülür. Çökelme, deniz seviyesinin artmasına, havzalarda su basıncının artmasına ve zeminin bozulmasına neden olabilir.

Çökelme, çoğu zaman küçük bölgelerde görülebilir, ancak büyük ölçekte de etkileri olabilir. Büyük ölçekli çökelme, çoğu zaman deniz seviyesinin artmasına, havzaların veya havzalar arasındaki arazinin bozulmasına veya yer yüzünün topografyasının değişmesine neden olabilir.

Çökelmenin önlenmesi, çoğu zaman zor olabilir, ancak bazı önlemler alınarak önlenebilir. Bunlar arasında; yer kabuğunda meydana gelen hareketlerin monitörizasyonu, kütle taşıma hareketlerinin denetlenmesi veya çökmeyi tetikleyen faktörlerin ortadan kaldırılması yer almaktadır.