İran Osmanlıdan ne zaman ayrıldı

İran, Osmanlı İmparatorluğu'ndan, 25 Mayıs 1514 tarihinde, Şah İsmail'in başkanlığındaki Safevî İslam İmparatorluğu'nun kurulmasıyla ayrılmıştır. İran'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılışı, özellikle İran'ın Doğu Anadolu bölgesinde hakimiyeti üzerinde gerginliğe ve çatışmalara yol açmıştır. İran, 1514'ten itibaren Osmanlı İmparatorluğu'na verdiği büyük tazminatlarla bölgesel konuları çözmeye çalışmıştır. Bu süre içerisinde, İran ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki ilişkiler gittikçe daha güçlü hale gelmiş ve bu iki ülke arasında, zaman zaman savaşların çıktığı sıcak dostluklar da olmuştur.

İran, Osmanlı İmparatorluğu'ndan 1501 yılında ayrıldı. İran, önceleri Moğol İmparatorluğu'nun bir parçası olarak, 16. yüzyılda Safevî İmparatorluğu adını aldı. Safevî İmparatorluğu, İran'ın tüm coğrafyasını kapsayan bir İran Devleti oluşturdu. Safevîler, Osmanlılarla sınırlarının yerleştirilmesi konusunda anlaşma sağlamak için çalıştılar ve 1555'te Ermenistan'ın kontrolünü Osmanlı’ya bıraktılar. 1501 yılında, Safevî İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalıcı olarak ayrıldı. Bu tarihten itibaren, İran, Ermenistan'dan ve Azerbaycan'dan oluşan kendi özerk devleti olarak varlığını sürdürdü.

İran, Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılışının tarihi, 1828 yılına kadar uzanır. O zamanlar İran, Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olarak kontrol altında tutuluyordu. O zamandan beri İran, Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsız olarak çalışıyor.

İran halkı, bağımsızlık arzularını, imparatorluğun kötü ekonomik ve sosyal durumu ve baskıcı politikalarına karşın her zaman dile getirmiştir. 1826'da, İran tarihinde unutulmaz bir isim olan Şah Abbas Mirza, İran'ın pek çok bölgesinde "ayrılıkçı hareketler" başlattı. Bu hareketler, köylüler, kırsal ve kentsel aydınlar arasında büyük bir popülarite kazanarak İran'ın modernleşmesi için önemli bir adım olarak görüldü.

Şah Abbas Mirza'nın hareketinin ardından, İran halkı, bağımsızlık arzusuyla Osmanlı İmparatorluğu'na karşı çıktı. 1827'de, İranlı ayaklanmacılar Şah Abbas Mirza tarafından liderliğindeki ayaklanma, İran'ın kuzeyinde gerçekleşen çatışmaların ardından Osmanlı saldırılarına karşı koymayı başardı.

1828'de, Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında imzalanan Edirne Antlaşması, İran'ın bağımsızlığını kabul etti. Bu anlaşma, İran'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalıcı olarak ayrılmasını sağladı. Bu anlaşma, İran'ın bağımsızlığının resmi olarak tanınmasını ve İran'ın kendi ekonomik, sosyal ve politik kurumlarını oluşturmasını da mümkün kıldı.

Bu, İran'ın, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsız bir ülke olarak kendi geleceğini belirlemesine imkan veren önemli bir dönüm noktasıydı. Bu anlaşma, İran'ın kendi kültürünü ve medeniyetini geliştirmesine ve kendi ülkesinin güvenliği ve bağımsızlığını koruyabilmesine yardımcı oldu.